Ryshfetet prej 15%, vilat dhe tualetet e veshura me ar, cili është skandali i korrupsionit që po trondit Zelenskyn

Çfarë është skandali i korrupsionit që po e trondit Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky?

Agjencia Kombëtare Kundër Korrupsionit akuzon politikanë dhe biznesmenë për krijimin e një skeme ryshfeti, duke kërkuar 10 deri në 15 përqind të të gjitha kontratave për kompaninë shtetërore të energjisë bërthamore, Enerhoatom.

Ata që janë nën hetim dyshohet se kanë vjedhur midis 75 dhe 100 milionë eurove nga shteti. Disa nga bashkëpunëtorët e Zelensky-t janë përfshirë në skandal, përfshirë ish-zëvendëskryeministrin Oleksiy Chernyshov, i dyshuar për marrjen e 100,000 eurove, dhe ish-ministrin e Energjisë (më vonë Ministër i Drejtësisë) Herman Halushchenko. I përfshirë në hetim është gjithashtu Rustem Umerov, kreu i Këshillit të Sigurisë Kombëtare dhe ish-ministri i Mbrojtjes: pikërisht njeriu që Zelensky zgjodhi për të zëvendësuar Andriy Yermak në dorëheqje për të udhëhequr delegacionin ukrainas në negociatat e planit të paqes. Ministrja e Energjisë Svitlana Hrynchuk, ende e paditur, por e akuzuar për mbikëqyrje neglizhente, është detyruar të japë dorëheqjen.

Pse dha dorëheqjen Yermak?

Këshilltari i Volodymyr Zelensky-t, i cili vetëm kishte më shumë pushtet se parlamenti dhe qeveria së bashku, është i lidhur me disa persona të përfshirë në hetim. Në disa përgjime telefonike midis të dyshuarve, ai u referua me emrin e koduar "Ali Baba". Nën hetim është një shtëpi e madhe në periferi të Kievit që politikani dyshohet se e bleu me fonde të panjohura.

Miqësia e Yermak me oligarkun Timor Mindich, i cili gjithashtu bëri biznes me Zelensky-n kur presidenti ukrainas ishte producent filmash në kompaninë Kvartal 95, e tradhton atë. Mediat ukrainase publikuan foto të njërit prej apartamenteve të Mindich: banjot e veshura me ar, madje tërhoqi sarkazëm nga Vladimir Putin.

Miku biznesmen i Yermak thuhet se ka marrë një informacion para arrestimit të tij, duke arritur të arratiset në Izrael. Një biznesmen tjetër nën hetim, Mykhailo Tsukerman, arriti të shmangë arrestimin. Edhe për këto arsye, Ministri i Drejtësisë Herman Halushchenko u detyrua të jepte dorëheqjen ditët e fundit. Gjatë gati katër viteve të luftës, Yermak kishte përqendruar një pjesë të madhe të pushtetit duke thirrur gjendjen e jashtëzakonshme.

Pse është ky skandali më i keq që ka goditur Zelenskyn?

Presidenti ukrainas u përpoq deri në fund të mbronte mikun e tij Yermak, edhe kur disa deputetë kërcënuan të largoheshin nga partia në pushtet dhe vetë shumica parlamentare dukej në rrezik. Në korrik, Zelensky u përpoq të kufizonte kompetencat e Agjencisë Kundër Korrupsionit dhe Zyrës së Prokurorit Special, NABU dhe SAPO, pikërisht për të parandaluar përfundimin e hetimit.

Një ligj specifik u miratua dhe u nënshkrua nga vetë presidenti, por më vonë u tërhoq. Protestat popullore ishin shumë të forta. Dhe presioni nga aleatët perëndimorë, të cilët e konsideruan masën "antidemokratike", ishte shumë i madh. Këmbëngulja e Zelenskyt për të mbrojtur Yermak, të cilin 70 përqind e publikut donin ta rrëzonin, po e çonte gjithashtu popullaritetin e presidentit në pikën e tij më të ulët që nga fillimi i luftës, sipas sondazheve.

Çfarë pasojash mund të ketë skandali mbi luftën?

Edhe para konfliktit, Ukraina ishte vetëm e 105-ta (nga 180) në renditjen e vendeve më "të ndershme". Korrupsioni i zbuluar në aferën e energjisë është shfrytëzuar natyrshëm nga propaganda ruse, i ka dhënë krahut të linjës së ashpër të Trump (JD Vance) një shtysë në lidhje me ndihmën për Kievin dhe mund të ndikojë në marrëdhëniet me BE-në, e cila po planifikon një kredi prej 140 miliardë eurosh për të mbuluar shpenzimet ushtarake dhe civile të Kievit.

Në rrezik janë asetet ruse të ngrira në Evropë, të cilat Hungaria dhe Belgjika pro-ruse (ku mbahet pjesa më e madhe e parave të Moskës) nuk janë të gatshme t'ia dorëzojnë Zelensky-t. Pa këto fonde, Ukraina është e vetëmjaftueshme vetëm për gjashtë muaj: pas kësaj, përveç luftës, do të ishte e vështirë të financoheshin shpenzimet aktuale dhe administrata publike.

Pse Zelensky mund të ketë rezultate të këqija?

Presidenti ukrainas, i cili tashmë po përpiqet të negociojë një armëpushim me Donald Trump, i kishte dhënë shumë rëndësi aftësisë së Yermak për të “përmirësuar” planin 28-pikësh që Uashingtoni kishte rënë dakord me Moskën. Në prag të dimrit të katërt të një lufte që po përkeqësohet, në një situatë të ndërlikuar ekonomike, me vendin që vuan nga ndërprerje të vazhdueshme të energjisë elektrike (madje edhe në kryeqytet, Kiev, lagje të tëra janë në errësirë ​​deri në 20 orë në ditë), ryshfetet e Enerhoatom kanë rritur zemërimin publik. Përpjekjet për të mbuluar skandalin kanë bërë pjesën tjetër: “Nuk mund të lejojmë”, shkroi një gazetë e Kievit, “që presidenti ukrainas dhe qeveria ukrainase të humbasin atë që i ka mbetur nga legjitimiteti i tyre në mes të luftës”.

Dhe pse, në vend të kësaj, mund të dalë më e fortë?

Shërbëtori i Popullit, partia e Zelensky-t, lindi në valën populiste të "spastrimit" institucional. Ajo epokë tani duket e largët. Por presidenti ka demonstruar vazhdimisht aftësinë e tij të madhe për të transformuar krizat në mundësi.

Zgjedhja e pasardhësit të Yermak mund t'i dërgojë një sinjal të qartë vendit: korrupsioni nuk tolerohet më. Dhe mund të jetë gjithashtu një mundësi për të larë hesapet me rivalët politikë, të cilët, vitet e fundit, thuhet se kanë shfrytëzuar luftën për të grumbulluar asete jo shumë të ndryshme nga ato të "klanit të energjisë". Fakti që skandali ka dalë në dritë gjithashtu i tregon opinionit publik ndërkombëtar se Ukraina (ndryshe nga Rusia) ende ka një sistem gjyqësor dhe politik të lirë dhe transparent. "Qëllimi i qeverisë", thotë kryeministrja Yulia Svyrydenko, "tani është ta bëjë të qartë se nuk do ta tolerojmë korrupsionin në asnjë rrethanë. Dhe çdo përgjigje që bëjmë do të jetë e shpejtë dhe e fuqishme"./Corriere della Sera